top of page
b2.png

Kurs myślenia transformacyjnego

Moduł 6.

Od pola do stołu: sprawiedliwy, zdrowy i przyjazny środowisku system żywieniowy

Autor:

Gruzja Spiliopoulou

​

Instytucja:

Grecka Agencja Rozwoju Lokalnego i Samorządu Terytorialnego, Grecja

bar.png

Cele modułu szkoleniowego:

Niniejszy moduł ma na celu zapewnienie pracownikom władz lokalnych i organizacji pozarządowych:

  1. Lepszego zrozumienia kompletnego systemu żywnościowego oraz wszystkich aspektów, które przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych i zmian klimatycznych.

  2. Podstawowej wiedzy na temat strategii "Od pola do stołu" (Farm to Fork), proponowanej w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, odpowiednich bieżących i oczekiwanych inicjatyw legislacyjnych oraz planów działania.  

  3. Wglądu w rolę ważnych podmiotów i interesariuszy, którzy powinni być włączeni w proces realizacji strategii "Od pola do stołu". 

  4. Poznania możliwości w zakresie nabycia umiejętności i wiedzy, zapewnionych przez UE i inne instytucje.

  5. Sugestii działań, mających na celu informowanie i edukowanie tych podmiotów o wspomnianych możliwościach, najlepszych praktykach i sposobach przyczyniania się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.

  6. Najlepszych praktyk i przykładów sukcesów, które można wdrożyć na poziomie lokalnym.

  7. Dodatkowych materiałów dla tych, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę.

Zakres modułu:

  • Funkcjonowanie kompletnego systemu żywnościowego i jego wpływ na zmiany klimatu.

  • Wpływ systemu żywnościowego UE na środowisko, gospodarkę i ludzi. 

  • Strategia Komisji Europejskiej "Od pola do stołu" (zobowiązania i plany działania, zmiany i nowe przepisy).

  • Propozycje sposobów wnoszenia wkładu przez władze lokalne.

  • Najlepsze praktyki "Od pola do stołu" wdrożone na poziomie lokalnym.

  • Metody dydaktyczne: materiały do samodzielnej nauki, studium przypadku, quiz, dodatkowe materiały do nauki

  • Czas trwania: 2,5 godziny

Słownik pojęć   

  • Zmiany klimatu: długotrwałe zmiany temperatury i wzorców pogodowych. Mogą być naturalne, przy czym od rewolucji przemysłowej (XVIII-XIX w.) za główny czynnik powodujący zmiany klimatu uważa się działalność człowieka. https:/ /www.un.org/pl/climatechange/what-is-climate-change  

  • Systemy żywnościowe: wszystkie działania i procedury związane z produkcją, przetwarzaniem, dystrybucją, konsumpcją i usuwaniem żywności. Produkty żywnościowe mogą pochodzić z rolnictwa, leśnictwa lub rybołówstwa.   Źródło: Szczyt Systemów Żywnościowych ONZ 2021, Grupa Naukowa, https://www.un.org/en/food-systems-summit/leadership#scientific-group _cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

  • Bezpieczeństwo żywnościowe: zdolność do ciągłego dostarczania wystarczającej ilości odżywczej i ekonomicznej żywności, tak aby wszyscy ludzie mogli zaspokoić swoje preferencje żywieniowe i potrzeby dietetyczne w celu prowadzenia aktywnego i zdrowego życia.  Źródło: FAO ( 2003), Reformy handlu i bezpieczeństwo żywnościowe, Rzym https://www.fao.org/3/y4671e/y4671e06.htm  

  • Emisja gazów cieplarnianych: emisja gazów cieplarnianych, czyli wszelkich gazów, które mają właściwość pochłaniania ciepła emitowanego z powierzchni Ziemi i przekierowywania go na Ziemię.  Źródło: Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rada z dnia 13 października 2003 r., https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32003L0087  

  • Erozja gleby: proces powodujący ścieranie górnej warstwy cząstek gleby przez siły naturalne, takie jak woda i wiatr, lub przez siły związane z działalnością rolniczą.   Źródło: FAO (2015), Status of the World's Soil Resources, Raport główny, Rzym, https://www.fao.org/3/i5199e/I5199E.pdf_cc781905-5cde-3194- bb3b-136bad5cf58d_

Using Mesh Bag

Materiały dydaktyczne

man-choosing-vegetable-from-vegetable-stall-supermarket2.jpg

Studium przypadku 1:

Targowiska rolne:
Zrównoważona żywność, skrócenie łańcuchów dostaw

Co oferują?

  • Szansę dla producentów na zwiększenie zysków, ustalenie własnych cen i pominięcie kosztów dystrybutorów.

  • Tworzenie lokalnej tożsamości i budowanie więzi społecznych przy jednoczesnym wspieraniu lokalnej produkcji.

  • Promowanie zdrowszych wyborów żywieniowych i zbliżenie konsumentów do naturalnej, nieprzetworzonej żywności.

  • Ograniczenie produkcji odpadów dzięki zmniejszeniu liczby opakowań i unikaniu marnowania żywności.

​

Źródło: Vittersø, G., Torjusen, H. i in. al.,  Krótkie łańcuchy dostaw żywności i ich wkład w zrównoważony rozwój: opinie i wyobrażenia uczestników z 12 spraw europejskich, zrównoważony rozwój 2019, 11, 4800

Co mogą zrobić władze lokalne?

  • Promować rynki otwarte, ekologiczne lub specyficzne dla danego produktu (np. rynki mięsa, ryb lub warzyw). 

  • Nadawać priorytet dostępowy do rynków dla rolników i rybaków, z naciskiem na producentów lokalnych.

  • Ułatwiać procesy uzyskiwania pozwoleń.

  • Tworzyć infrastrukturę towarzyszącą (stragany, kioski, zaopatrzenie w wodę i elektryczność itp.)

unnamed (12).jpg

Studium przypadku 2:

Paradygmat włoski:
Fundacja Campagna Amica

  • Włochy mają długą tradycję targów rolnych i największą na świecie sieć rolników prowadzących sprzedaż bezpośrednią.

  • 130 000 włoskich gospodarstw rolnych sprzedaje swoje produkty bezpośrednio konsumentom, korzystając ze wsparcia Fundacji.

  • Włosi uważają, że rynki producentów bezpośrednich są korzystne dla ich zdrowia, środowiska i lokalnych gospodarek.

  • Ponad 6 miliardów euro wydano na włoskim rynku rolnym w 2018 roku.

  • Na Sycylii prawo regionalne oferuje producentom możliwość samodzielnego przetwarzania i sprzedaży swoich produktów.

​

Źródło: https://www.euractiv.com/section/agriculture-food/news/in-italy-the-worlds-largest-network-of-farmers-market/  

Więcej informacji: https://www.campagnamica.it/chi-siamo/#team  

​

Zdjęcie: Nikos Kavvadas, Unsplash

Καταγραφή3.PNG

Studium przypadku 3:

Gospodarka odpadami:
Ograniczanie źródeł, recykling i kompostowanie

Jak to działa?

Sposoby na wytwarzanie mniejszej ilości odpadów: kontrola opakowań, dystrybucji i odpadów żywnościowych.

  1. Najbardziej preferowaną strategią jest ograniczanie źródeł. Zalecane praktyki obejmują ponowne wykorzystywanie przedmiotów, kupowanie w dużych ilościach, zmniejszanie ilości opakowań itp.

  2. Materiały nadające się do recyklingu – głównie opakowania których nie można ponownie wykorzystać, powinny być sortowane, przetwarzane i ponownie przetwarzane na nowe przedmioty. 

  3. Kompostowanie odpadów organicznych oznacza maksymalne wykorzystanie systemu żywnościowego. Składniki odżywcze wracają do ziemi a ilość odpadów zostaje zredukowana.

Mniej odpadów to mniejsza emisja gazów cieplarnianych i mniejsza powierzchnia składowisk, więcej zasobów naturalnych i surowców oraz nowe możliwości zatrudnienia.   

 

Zdjęcie: Łukasz Rawa , Unsplash 

woman-hand-holding-garbage-bag-recycle-cleaning2.jpg

Studium przypadku 4:

Usługi świadczone na poziomie lokalnym:
Jak je najlepiej wykorzystać

Władze lokalne, będąc odpowiedzialne za gospodarkę odpadami, powinny:

  • Zapewnić kompletny systemu gospodarki odpadami, zgodnie z prawem UE (Dyrektywa w sprawie składowania odpadów 1999/31/WE z 26 kwietnia 1999 r.).

  • Przygotować się do wdrożenia nowego rozporządzenia europejskiego (dyrektywa zmieniająca (UE) 2018/850), które wzywa kraje UE do recyklingu co najmniej 55% odpadów komunalnych do 2025 r., 60% do 2030 r. i 65% do 2035 r.

  • Zaoferować zorganizowany i zintegrowany proces recyklingu i kompostowania.

  • Zachęcać obywateli do ograniczania ilości odpadów, ponownego wykorzystania lub oddania tego, co nie jest im potrzebne oraz do recyklingu w jak największym stopniu, poprzez promowanie recyklingu w przestrzeni publicznej i miejskiej oraz oferowanie programów nagród. 

  • Organizowanie kampanii w szkołach, dostarczanie materiałów informacyjnych itp. w celu informowania obywateli o korzyściach płynących z tych praktyk dla ich zdrowia, środowiska i przyszłych pokoleń.

Vrilissia-Flickr-Dimitris-Kamaras2.jpg

Studium przypadku 4:

Model grecki:
Gmina Vrilissia

W 2018 r. w gminie Vrilissia:

  • Odsetek odpadów komunalnych składowanych na wysypiskach spadł poniżej 50%, natomiast odsetek odpadów ponownie wykorzystanych wzrósł do 53%.

  • Z ogólnej liczby 15 463 ton wytworzonych stałych odpadów komunalnych, 5.579 ton (36%) zebrano selektywnie u źródła.

  • Kolejne 5.851 ton przewieziono do Zakładu Recyklingu Mechanicznego i Kompostowania Prefektury Attika w celu ich przetworzenia i ponownego wykorzystania. Tylko 4 033 tony trafiły bezpośrednio na wysypiska.

Obecnie:

  • Istnieje 14 różnych strumieni sortowania odpadów u źródła.

  • Sieć miejska "RE-THINK Vrilissia" informuje i edukuje mieszkańców w zakresie recyklingu i kompostowania.

  • Program nagród "followgreen", platforma internetowa, łączy recykling i kompostowanie z lokalnymi sklepami i firmami, oferując mieszkańcom zniżki na lokalnym rynku.

​

Źródło: Specjalne Interdyscyplinarne Stowarzyszenie Prefektury Attyki , 2018, http://www.edsna.gr/

Dodatkowe materiały
i źródła informacji

Literatura

Teacher and Blackboard
bottom of page